MİZYA
KITASI
1
Bu
günkü Karesi vilayeti tamamen Küçük Asya’(Asya Minor)nın Mizi ismi verilen
kısmında idi. Zaman zaman büyüyüp küçülen ve esaslı bir çerçevesi olmayan
Mizya’nın hududunu şöyle kaydedebiliriz.
Mizya
kıtası, Küçük Asya’nın kuzey batısında bulunup, kuzeyden (Propontid=Marmara
Denizi) batıdan(Hellespon=Çanakkale Boğazı) ve (Ege=Adalar Denizi)güneyden
(Lidya, Lydia=Saruhan Sancağı)doğuda (Rindaküs, Ryndakus=Adernaz) Çayı ile sınırlandırılmıştır.
Bu sınır yukarıda arz ettiğimiz gibi kesin değildir. Mizya bölgesi bazen Lidya,
Biga ve kısmen(Bitinya,Bithynia=Hüdavendigar Vilayeti)ni işgal etmiş ve
bazen Bitinyalılar ile Frijyalıların
(Phrigya) sayısız akınları ile daha dar bir sınır içine girerek doğuda Rindaküs
ve batıdan (Ezopos,Aesepus =Gönen Çayı) çayları arasında kalmıştır. Eskiden
beri Mizya kıtası iki kısma ayrılmıştır.
(Olimp,
Olympene=Keşiş Dağı)dan itibaren ve Marmara Denizi sahilini takiben Çanakkale
Boğazına kadar olan kısmına (Küçük Mysia) veya (Mizya Hellespontik, Mysia
Hellespontus) ve kalan kısmına da Büyük Mysia denilirdi. Küçük Mizya bir
zamanlar Frijya kısmına dâhil olmuş ve (Küçük Friji, Phrygia Minor) kısmını
teşkil etmişti ki bu tabir sonraları umumi bir şekil almıştır.
Küçük
Mizya’nın tanınan bilinen beldeleri şunlardır.
(Sizik,
Cyzicus= Balkız)1(Lampisak, Lampsacus=Lâpseki)(Perkot, Percode=Burgaz)2(Abidus,
Abydus=Nara Biruni civarında)(Milotopolis, Miletopolis=Mihaliç)(Apoloni,
Apollonia)3(Priyapos, Priapus=Kara Biga kuzeyi)(Pemaninos, Poemanenum=Eski
Manyas)(Artemea, Artemis=Gönen)(Zeleya, Zeleia=Sarıköy)(Artas, Artace
=Artak=Erdek)(Panurmus, Panormus=Bandırma)
Büyük
Mizya’da sayılan başlıca şehirler de bunlardır;
(Pergam=Bergama,
Pergamum)(Adramityum=Edremit, Adramityum)(Arjiza=Balya Pazarköy)(Asos=Behramkale,
Assus)(Truvad=Troas)Eski İstanbul civarında(Antandros)4(Gargar, Gorgara)5
Bayramiç civarında(Eskamender,Scamender=Menderes) nehri kenarında (Sepsis,
Scepsis) (Blodos=Balat=Dursunbey) (Adriyanutere =Balıkesri)dir.6Mysia sınırı bu
günkü Karesi vilayeti dışında bir takım araziyi yani Çanakkale, Bergama ve
Hüdavendigar’ın bir kısmını içine alıyordu. Tarihçemi yalnız vilayet dâhiline
sınırladığımdan dışarıda kalan kısımlar hakkında açıklama yapmayarak sırası
gelince anıp geçeceğim.
Mizya
kıtası eskiden beri beş kısmı içine alıyordu;
1- Yunanistan’dan gelen Eoli
(Aiolis)muhacir ahalilerine ait kıyılar bölgesi
2- Truvad yani Çanakkale ve çevresi
bölgesi.
3- Antik Yunan göçmenleriyle içinde
oturan Mizi Hellespontik veya Küçük Mysia bölgesi.
4- (Abreten ) yani içeride Kirmasti ve
çevresi. Bir aralık Balıkesir bu bölgeye dâhildi.
5- Dolyon(Dolones) ve Sizik bölgeleri.9
NOTLAR
1-Kapıdağ yarım adası içeriğinde bilinen
şehir, Belkıs Harabesi.
2-Perkot, Lâpseki ile Naraburnu
arasında şu an Burgaz denilen yerde idi.
3-Abolyont (Artynia) gölündeki ada
üzerinde olup (Diyana) ve (Apollon) tapınaklarına ait bazı eserler görülür.
Antik Eski zamanların en bilinen şehirlerindendi.
4-Edremit Körfezinin kuzey kıyısında
Yukarı Avcılar köyü civarında
5-Edremit Körfezinin kuzey kıyısında
Nusretli Burnu civarında
6-Balıkesir’in eski ismi (Akirus) veya
(Akiraos)dur.Mesalik el Ebsar) bundan hata olarak burayı (Memleket-i Akira)
diye anıyor.
7-Hicretten (1700) sene önce Mora
yarım adasında (Dori)lerin yenilmiş olan (Peloponos) kıtasında halkın çoğunun
bir tarafa dağıldığından bunlardan bir kısmı (Agamemnon) sülalesinden (Klavun)
ve (Malavas)in yoldaşlığıyla Truva ve Hellespont kıyılarına gelerek Gedüs
çayına ilgili olan kıyıya yayılmışlardır. Ki (Ahai) takımından olan bu
göçmenlere (Eolya, Aiolya) kıtasından geldikleri için (Eolid, Aiolis) denirdi.
(Lespos=Midilli) ve Edremit kıyısı güneye doğru bunlarla yerleşmiştir.
8-Bunlar (İyonyan) denilen Antik Yunan
kavimlerindendiler. Marmara kıyısında sömürgeleri vardı.
9-Dolyon; (Ezepos=Gönen çayı) ve
(Masistos=Simav Çayı) nehirleri arasındaki Marmara kıyısından içeri doğru
Manyas gölünün güneyine kadar devam eden araziye eskiden (Dolyon) ismini
vermişlerdir ki Küçük Mizya ve yahut Küçük Frijya kısmına dâhildi. Dolyon
kısmına dahil olan (Sizik) yerleşmesi hakkında yerine ait detaylar vardır.
